Wat een week. Het is bijna niet te bevatten; vorig weekend bracht ik een bliksembezoek aan Nederland, daarvoor nam ik afscheid in Uganda en nu ben ik al weer 5 dagen in Malawi. Ik denk weleens hoe het zou zijn als we in een wereld leven waar we daadwerkelijk naar andere planeten kunnen ‘vliegen’ en vraag me af of je geest dat aan kan. Binnen een dag op een ander deel van de wereld landen is al zo onwerkelijk. Langzaam begint het tot me door te dringen dat ik echt niet meer in Uganda ben, besef ik dat ik vorig weekend serieus even in Nederland was en begin ik beetje bij beetje te landen in Malawi…..

Wauw, vorige week was ik dus in Nederland waar ik heerlijke stampotjes heb gegeten, mijn familie heb geknuffeld, lekker heb kunnen bijpraten met vrienden en waar ik zelfs ‘s nachts door Utrecht heb gelopen (oh nee, ik heb helemaal niet gefietst besef ik me nu). Het land waar ik ben opgegroeid, waar zoveel vanzelfsprekend is en maakbaar lijkt. Een plek waar ik me thuis voel omdat ik alles ken en ik mijn dierbaren dichtbij me heb. Tegelijkertijd ook een plek waar ik me enigszins van vervreemd voel met al zijn luxe, structuur en rust. Na 4 maanden in Kampala, waar elke dag een avontuur is, niets vanzelfsprekend is, waar mensen heel goed met de dag leven (ook niet anders kunnen), voelt Nederland enigszins als een andere planeet.

Als ik uit Uganda vertrek hoor ik op het vliegveld in Entebbe alweer een hoop geklaag van verschillende Nederlanders om me heen. Niet dat Oegandezen nou altijd zo vrolijk zijn, maar ze accepteren het leven wel veel meer zoals het is (in onze ogen misschien wel weer te veel acceptatie en te weinig proberen situaties anders te maken dan ze zijn), nee klagen is toch wel iets typisch Nederlands. Gek eigenlijk als je bedenkt dat we in Nederland zo veel hebben. Maar misschien zie je het niet meer als je er altijd maar tussen zit?

Als je in Nederland bent opgegroeid dan ben je zo gewend dat alles maar beschikbaar is en dat bijna alles altijd volgens planning gaat. In Nederland met onze 3 dagelijkse maaltijden (en vaak nog tussendoortjes) op vrijwel vaste tijdstippen is het bijvoorbeeld haast niet voor te stellen dat er in Oeganda kinderen zijn die verschrikkelijk veel moeite moeten doen om aan 1 maaltijd op een dag te komen, laat staan dat het op een vast tijdstip is. Als ik tussen al mijn broers, schoonzussen, mijn moeder, mijn stiefmoeder en al mijn nichtjes en neefjes zit, prijs ik me zo gelukkig. Iedereen van ons heeft de middelen gehad om naar deze plek te komen (wat buiten mijzelf overigens niet zo gek is want iedereen woont vrij dicht bij elkaar in de buurt). Voor vele Oegandezen is het al te kostbaar om familieleden in het land zelf op te zoeken, laat staan dat ze zich voor kunnen stellen dat ze ooit in een vliegtuig zullen zitten (ja zo gek is het niet dat ze ons als wandelende pinautomaten zien). We zitten aan een tafel die langzaamaan wordt vol gezet met allerlei lekker stampotjes, worst, gestoofd vlees, etc. Voor een van mijn nichtjes gaat het iets te langzaam en ze zegt dat ze honger heeft. Helemaal niet zo raar, want ze eten normaal gesproken gewoon iets eerder, dus niets om haar kwalijk te nemen. Wel is het voor mij een van de momenten waarop ik me weer eens besef hoe groot de verschillen op deze wereld zijn. (In een land als Uganda wordt je ook heel bewust van de verschillen. Sterker nog in een land als Uganda zijn de uitersten naast elkaar te zien, daar kun je niet eens je ogen voor sluiten al mocht je dat willen; om de hoek van de sloppenwijk verblijven mensen in enorme villa’s; in de wat luxere restaurants, waar ook wij weleens met vrijwilligers eten, worden in een avond hele maandsalarissen van de gemiddelde Ugandees uitgegeven.) Wat maakt het veel uit waar je opgroeit, wat ben ik blij dat mijn nichtjes en neefjes gezond opgroeien/altijd genoeg te eten hebben en naar school kunnen en alle ruimte hebben om zich verder te ontwikkelen. Dat wens ik ook alle kinderen in Uganda en overal ter wereld toe.

De volgende dag ben ik weer aan het uiteten met mijn vrienden. Lekker om in mijn oude stadje te zijn. Wat keek ik ernaar uit weer even in Utrecht te zijn en gewoon ’s avonds door de stad te kunnen lopen. Een van de dingen die ik in Kampala misschien nog wel het meest heb gemist. In Utrecht kun je je zoveel vrijer bewegen. In Kampala kun je, zonder afhankelijk te zijn van taxi’s, niet ergens een hapje gaan eten. Zo fijn om die vrijheid dan weer wel te hebben! Weer zoiets wat zo vanzelfsprekend is als je in Nederland woont.

Als ik mijn vrienden wat vertel over een aantal ervaringen/projectbezoeken in Kampala merk ik dat sommigen met tranen in hun ogen zitten. Ze vragen zich af hoe ik hiermee om kan gaan. En ja natuurlijk ook ik zit nog regelmatig met tranen in mijn ogen. Bijvoorbeeld als ik me weer besef dat de straatjongens (en sommige zijn nog maar zo klein, een jaar of 5) na de dagopvang gewoon weer op straat slapen, helemaal als ik hoor wat er ‘ s nachts soms gebeurd met deze jongens op straat; als ik me besef dat deze jongens waarschijnlijk ook stelen om aan hun brood te kunnen komen; als ik hoor dat sommige meiden op het project van zwangere tienermeiden nog maar 12 jaar oud zijn; dat een tienermeisje voor de tweede keer op deze opvang terecht is gekomen; als ik hoor dat een meisje zwaar gehandicapt is geworden door huiselijk geweld; als ik hoor dat een terugplaatsing van een kindje uit de crisisopvang problematisch verloopt; als ik tussen de straatjongens een meisje zie van ongeveer 1,5 jaar zie en hoor dat zij op straat geboren is en haar vader en moeder straatjongen en een straatmeisje zijn. Tegelijkertijd besef ik me juist ook dat het vaak al zo’n grote verbetering is dat deze projecten er zijn. Voordat meisjes op het project van zwangere tienermeisjes terecht zijn gekomen, zijn ze bijvoorbeeld helemaal uitgestoten door de community, ze denken dan dat hun leven over is, sommige meiden willen zelfs dat hun leven over is. En hoewel ik misselijk word van het idee hoe het zou zijn geweest om als 12-jarige zwanger te zijn, ben ik blij dat ze door dit project weer meer kracht hebben om de draad van het leven weer op te pakken.

Verder raak ik vaak geïnspireerd en haal ik veel kracht uit de ontroerende maar vooral positieve, hoopvolle en krachtige verhalen; bijvoorbeeld van een voormalige straatjongen die in de vakanties weer bij zijn familie woont en nu op school een van de besten van de klas is; van een vrouw die een zoontje met down syndroom heeft gekregen en tegen alle taboes is aangelopen in Oeganda is en nu een project is gestart voor kinderen met een beperking en ‘awareness raising’ rondom dit onderwerp; van verschillende gesprekken met projectleiders die zich met hart en ziel inzetten voor hun project; vrijwilligers die samen met de medewerkers van de projecten kinderen even laten stralen; als ik praat met een Oegandees die echt iets wil doen voor zijn community; als ik kinderen zie die voor elkaar zorgen en elkaar zo goed steunen, als we gaan voetballen of zwemmen met een groepje kinderen met een beperking en hun grijns mij ook alleen maar kan laten grijnzen, etc.

Dus ja, veel situaties raken me zeker, maar ik ben er niet (meer)door van slag. Het zijn deze kinderen die veel hebben om mee te dealen en hier mee om moeten gaan, ik ben alleen maar iemand die hun situatie ziet of hun verhaal aanhoort. Hoe kan ik van slag zijn als deze kinderen zelf zo sterk zijn en er het beste van proberen te maken, volgens mij kan ik dan alleen maar doen wat in mijn macht ligt en er ook het beste van proberen te maken. Verder helpt het om vooral ook de positieve kanten van het verhaal te zien, te beseffen dat de hulp van de projecten vaak al een hele verbetering is en dat dingen stap voor stap gaan en door te beseffen dat ik door hier te zijn meer kan doen dan wanneer ik thuis zou blijven zitten en mijn ogen zou sluiten. Bovendien ben ik dan misschien in Nederland geboren, maar ik leef op deze wereld, dus ook al deze situaties zijn onderdeel van mijn wereld.

Het leven in Oeganda was een heel avontuur en hoewel ik in eerste instantie erg moest wennen aan de chaotische stad Kampala, voelde ik me er ook al snel thuis. Nu in een nieuw land is het weer wennen, maar ik weet inmiddels dat je binnen korte tijd weer iets moois op kunt bouwen. Wat wel heel grappig is van deze overgang van het ene naar het andere land in Afrika, is dat ik deze voor mij nieuwe plek vooral met Uganda/Kampala vergelijk (en dus niet met Nederland);het is hier veeeeel rustiger (het straatbeeld is zo anders!), het is veel stiller, de lucht is veel schoner, er zijn geen boda boda’s maar wel Tuk Tuk’s, ze praten geen Luganda maar Chichewa, ze verkopen hier geen rolex L maar wel een soort patatjes met salade (en ze hebben hier Fanta Passievrucht J), het is ietsje koeler, ze betalen hier niet met Ugandese Shilling maar met Malawiaanse Kwacha en ga zo maar door. Verder is stroomuitval hier aan de orde van de dag, sterker nog ik denk dat we ruim de helft van de dag zonder stroom zitten. Nu denken jullie misschien dat ik in een of ander hutje op de hei zit, maar ik zit gewoon in een fijn huisje op een vrij luxe compound. Ook op dit moment is er weer geen stroom, maar je leert hier snel rekening mee te houden dus mijn laptop was nog compleet opgeladen en gelukkig hebben we nog wat kaarsen. Tja in Malawi heb je dus weer met andere uitdagingen te maken dan in Uganda ;). Aan sommige dingen ben je verbazingwekkend snel gewend, andere dingen hebben even de tijd nodig. Voorlopig is er in ieder geval nog genoeg te ontdekken in dit nieuwe land. Ik word momenteel ingewerkt door Janneke (mijn collega/de huidige coördinator van Doingoood) die me wegwijs kan maken in Lilongwe, zodat ik als zij hier half april vertrekt voldoende weet van het reilen en zeilen en ik de weg weet te vinden naar de verschillende projecten.

Volgende keer meer over Malawi.

Webale nyo Uganda voor alles wat je me hebt gebracht <3

Heel veel liefs voor jullie allemaal!

Maartje